Tính công bằng, minh bạch và an toàn cho vận động viên luôn là những yếu tố được đặt lên hàng đầu. Chính vì vậy, vấn đề sử dụng chất kích thích hay các phương pháp gian lận nhằm tăng thành tích đã trở thành mối quan tâm lớn của các tổ chức thể thao trên toàn thế giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ kiểm tra doping là gì, mục đích của nó ra sao, quy trình kiểm tra như thế nào? Mời bạn theo dõi bài viết của 90 Phút TV.
Kiểm tra Doping là gì?
Kiểm tra doping là quá trình thu thập và phân tích mẫu sinh học của vận động viên nhằm phát hiện việc sử dụng các chất hoặc phương pháp bị cấm nhằm tăng hiệu suất thi đấu. Các chất này có thể bao gồm hormone tăng trưởng, chất kích thích, steroid đồng hóa, thuốc lợi tiểu và nhiều dạng chất cải thiện hiệu suất khác. Việc kiểm tra doping được thực hiện bởi các cơ quan có thẩm quyền như Cơ quan Phòng chống Doping Thế giới (WADA) hoặc tổ chức phòng chống doping của từng quốc gia.
Mục tiêu của kiểm tra doping không chỉ là ngăn chặn gian lận trong thể thao mà còn nhằm bảo vệ sức khỏe vận động viên khỏi những tác dụng phụ nguy hiểm. Nhiều chất doping có thể gây rối loạn nhịp tim, suy thận, tổn thương gan, thay đổi nội tiết và thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng nếu sử dụng không kiểm soát. Vì vậy, kiểm tra doping là một phần quan trọng trong việc xây dựng môi trường thể thao lành mạnh và bền vững.
Các chất bị cấm trong danh sách doping
Theo truc tiep bong da 90pTV, danh sách chất cấm là tài liệu được WADA công bố mỗi năm, bao gồm những chất và phương pháp bị cấm trong thi đấu, ngoài thi đấu hoặc bị cấm cả năm. Trong số đó có ba nhóm chất chính thường bị cấm nghiêm ngặt.
- Nhóm đầu tiên là các chất kích thích như amphetamine, cocaine, ephedrine, giúp tăng sự tỉnh táo, giảm mệt mỏi và cải thiện phản xạ. Tuy nhiên chúng gây tác dụng phụ rất nghiêm trọng như tăng huyết áp, rối loạn thần kinh và nguy cơ đột quỵ.
- Nhóm thứ hai là steroid đồng hóa, loại thuốc làm tăng khối cơ và sức mạnh một cách nhanh chóng. Việc sử dụng steroid có thể gây suy gan, vô sinh, rối loạn nội tiết và thay đổi tâm lý.
- Nhóm thứ ba là hormone tăng trưởng và EPO, giúp cải thiện độ bền và khả năng vận chuyển oxy trong máu. Đây là nhóm chất gây tranh cãi nhiều nhất vì khó phát hiện hơn và thường được sử dụng trong các môn như đua xe đạp, điền kinh hay bơi lội.
Ngoài ra còn có thuốc lợi tiểu, chất che giấu, phương pháp truyền máu và các kỹ thuật sinh học nhằm thay đổi thông số sinh học. Tất cả những chất và phương pháp này đều bị xem là gian lận nếu sử dụng mà không có sự cho phép đặc biệt vì mục đích y tế.
Quy trình kiểm tra doping diễn ra như thế nào?
Quy trình kiểm tra doping được thiết kế vô cùng nghiêm ngặt nhằm tránh gian lận và đảm bảo tính chính xác. Trong một buổi kiểm tra, vận động viên sẽ được thông báo và phải có mặt tại khu vực kiểm tra trong thời gian quy định. Mẫu xét nghiệm có thể là mẫu nước tiểu hoặc mẫu máu tùy theo yêu cầu của ban tổ chức và loại chất cần phân tích.
Vận động viên sẽ được yêu cầu cung cấp mẫu dưới sự giám sát của nhân viên y tế để đảm bảo không có hành vi tráo đổi mẫu. Sau đó, mẫu được chia làm hai phần là mẫu A và mẫu B. Mẫu A được đưa đi phân tích tại phòng thí nghiệm đạt chuẩn WADA. Nếu mẫu A dương tính với chất cấm, vận động viên có quyền yêu cầu mở mẫu B để kiểm tra lại. Nếu cả mẫu B cũng dương tính, vận động viên sẽ bị xem là vi phạm doping.
Thời gian trả kết quả có thể dao động từ vài ngày đến vài tuần tùy vào loại phân tích. Quy trình này đảm bảo mọi bước đều minh bạch, công bằng và có bằng chứng xác thực.
Hình phạt dành cho vận động viên vi phạm doping
Vi phạm doping có thể phá hủy hoàn toàn sự nghiệp của vận động viên. Họ có thể bị cấm thi đấu từ một đến bốn năm, thậm chí suốt đời nếu tái phạm. Ngoài ra, thành tích, huy chương và danh hiệu trước đó cũng sẽ bị thu hồi. Một số vận động viên còn bị kiện dân sự hoặc mất các hợp đồng quảng cáo trị giá lớn.
Những quyết định kỷ luật nghiêm khắc này nhằm răn đe và bảo vệ môi trường thể thao trong sạch. Khi thưởng thức các hightlight bóng đá hay những video tổng hợp trận đấu, người hâm mộ luôn mong muốn những khoảnh khắc ấy được tạo nên từ tài năng thật sự, không phải từ gian lận.
Vì sao doping bị cấm tuyệt đối trong thể thao?
Có ba lý do chính khiến doping bị cấm.
- Thứ nhất là bảo vệ sức khỏe vận động viên. Nhiều chất doping gây rối loạn nội tiết, tăng nguy cơ đau tim và tổn thương nghiêm trọng đến cơ quan nội tạng.
- Thứ hai là duy trì tính công bằng. Nếu một số vận động viên sử dụng doping, họ sẽ có lợi thế bất công so với những người thi đấu trung thực.
- Thứ ba là giữ vững niềm tin của khán giả. Nếu một môn thể thao bị bao phủ bởi gian lận, người hâm mộ sẽ không còn cảm xúc khi xem các trận đấu bóng đá.
Kết luận
Kiểm tra doping là một phần không thể thiếu trong thể thao hiện đại nhằm đảm bảo trung thực, công bằng và an toàn cho vận động viên. Hiểu rõ kiểm tra doping là gì, quy trình kiểm tra ra sao và lý do nó quan trọng sẽ giúp người hâm mộ có cái nhìn đúng đắn hơn khi theo dõi các trận đấu.
